Een uitgebreid cv kunt u hier downloaden.
Het meisje links op deze foto is Jeanne, de oma van mijn opa. Ze is hier met haar zus en broertje rond 1846 geportretteerd door haar oom, de Amsterdamse fotopionier en jurist Eduard Isaac Asser. Familieverhalen over ‘oom Eduard’ en zijn bijzondere hobby wekten mijn interesse en in 1991 ben ik naar Leiden gegaan om me tijdens mijn studie kunstgeschiedenis in de geschiedenis van de fotografie te specialiseren. Toen de foto’s van Eduard Asser in 1994 naar het Rijksmuseum verhuisden, ging ik mee als stagiaire. Met zijn foto’s heb ik me vervolgens niet meer bezig gehouden, maar de fotocollectie van het Rijksmuseum bood ruimschoots gelegenheid om mijn fotohistorische kennis en kunde in elke richting te verbreden en te verdiepen.
Scriptie
In 1996 ben ik afgestudeerd op een scriptie over Nicolaas Henneman, een Nederlander die via allerlei omzwervingen rond 1830 in Engeland belandt en daar, als assistent van William Henry Fox Talbot, bij de uitvinding van de fotografie betrokken raakt. In Engelse archieven heb ik uit brieven, documenten en foto’s zijn leven en werk kunnen reconstrueren. Aan de hand van Henneman is de aarzelende en daarna triomfantelijke opmars van de fotografie in het dagelijkse leven van de 19e eeuw mooi te volgen. De scriptie werd in 1997 genomineerd voor de Nationale Scriptieprijs van Het Parool en de Universiteit van Amsterdam.
Nederlands Fotogenootschap
Na mijn afstuderen heb ik voor het Nederlands Fotogenootschap (NFg) de collectiedatabase Fotios getest in Het Utrechts Archief, het Museum voor Communicatie (nu: Beeld en Geluid) in Den Haag en het Van Reekum Museum (nu: CODA) in Apeldoorn. Fotios was ontwikkeld om grote hoeveelheden foto’s efficiënt te kunnen registreren en betekende voor mij een kennismaking met de fotografie als massamedium. Nog nooit heb ik zo veel foto’s in zo’n korte tijd door mijn handen laten gaan. Een contrast met mijn studietijd waarin je destijds vooral de iconen, de unieke, bijzondere exemplaren, uit de fotografiegeschiedenis kreeg voorgeschoteld. Later heb ik als redacteur van de NFg-nieuwsbrief, het huidige tijdschrift Fotografisch geheugen, een bijdrage kunnen leveren aan de promotie van het rijk bedeelde maar nog relatief onbekende fotografisch erfgoed in Nederland.
Magie
Fotografie is magie – “It is a little bit of magic realised” schreef Talbot al in 1839: de werkelijkheid bevriest zichzelf op een lichtgevoelig stukje koper, papier, glas, celluloid of beeldchip. De verwondering daarover wordt nergens zo tastbaar als bij het bekijken van de oudste foto’s. Nu zijn foto’s zo vanzelfsprekend en alomtegenwoordig, dat je haast zou vergeten dat er ooit een tijd was dat het niet mogelijk was om geliefden, gebeurtenissen en herinneringen vast te leggen. Tussen 1997 en 1999 kreeg ik de mogelijkheid om een catalogus te maken van de vroegste foto’s ( 1839 – 1860) in Nederlandse collecties. In opdracht van het Rijksmuseum en het Prentenkabinet van de Universiteit Leiden en met financiële steun van de Mondriaanstichting, heb ik ruim 3700 foto’s in 25 musea, archieven en bibliotheken beschreven en onderzocht. Deze bestandscatalogus was tot voor kort via internet te raadplegen (www.earlyphotography.nl).
Huis Marseille
In Huis Marseille, Museum voor Fotografie ben ik allround fotoprofessional geworden. Toen ik in 1999 als conservator bij dit bijzondere, particuliere fotomuseum ging werken, was het museum nog niet officieel geopend. Met een kleine maar fijne collectie hedendaagse fotografie, een oude computer en een gammele fax zijn we begonnen en hebben vervolgens met een klein team het museum uitgebouwd tot een professioneel instituut. Het museumwerk heb ik mij tijdens de bijna vijftien jaar bij Huis Marseille in al zijn finesses eigen gemaakt: van tentoonstellingsconcept tot inrichting, van logistiek tot coördinatie, van fotoaankoop tot collectieregistratie, van catalogus tot website, van depot tot bibliotheek, van lezing tot rondleiding. De samenwerking met hedendaagse fotografen – na jaren in het gezelschap van lang gestorven fotografen te hebben verkeerd – heeft mijn kijk op de fotografie verrijkt, evenals de open visie van het museum op de vele toepassingsgebieden van het medium (zie ook: Projecten).
Spannend onderzoek
De afgelopen jaren heb ik me ook steeds bezig gehouden met allerlei andere activiteiten zoals het geven van lezingen, het beoordelen van portfolio’s tijdens festivals en het redigeren van boeken en tijdschriften. Daarnaast ben ik steeds onderzoek blijven doen naar historisch foto’s. In 2004 ben ik naar Londen gegaan om nu eens goed uit te zoeken hoe de foto’s van de Great Exhibition, de allereerste wereldtentoonstelling (Hyde Park, 1851), waren gemaakt. Het resultaat van deze zoektocht verscheen in het Bulletin van het Rijksmuseum. In 2006 voer de reis naar Dordrecht, minder ver maar even spannend. Daar heb ik in opdracht van de Vereniging Oud-Dordrecht een aantal daguerreotypieën onderzocht van de familie Vriesendorp, en ontdekte daarbij de op dat moment vroegst gedateerde foto ooit in Nederland gemaakt.
World Press Photo
In 2012 heb ik een andere hoek van de fotografiewereld leren kennen bij World Press Photo. Onder het motto inspire understanding zet deze Nederlandse non-profit organisatie zich al sinds 1955 in voor de promotie en ontwikkeling van fotojournalistiek en documentaire fotografie wereldwijd. Samen met het online team heb ik drie jaar gewerkt aan de totale makeover van het online archief dat in april 2015 is gelanceerd. Ruim 12.000 foto’s, gemaakt door 1500 fotografen uit 80 verschillende landen, zijn nu voor een breed, internationaal publiek toegankelijk via thema- en zoekpagina’s.
Fotojournalistiek
Door mijn onderzoek voor World Press Photo kwam ik erachter dat de geschiedenis van de fotojournalistiek wereldwijd jarenlang onderbelicht is gebleven. Onderzoek beperkte zich tot grote namen, icoonfoto’s, uitzonderlijke gebeurtenissen, beeldvorming, censuur en manipulatie. Kortom: de hoogtepunten en de bijzondere situaties. De manier waarop visueel nieuws wordt gemaakt en verspreid komt slechts sporadisch aan de orde. Dankzij het Vincent Mentzel Fonds, een Rijksmuseum fonds, heb ik de afgelopen jaren onderzoek kunnen opzetten dat uiteindelijk moet leiden tot een nieuwe geschiedenis van de Nederlandse fotojournalistiek. Met als eerste resultaat een internationaal online programma over fotojournalistiek dat in het voorjaar van 2021 werd gestreamd. In het verlengde daarvan doe ik momenteel ook onderzoek in het Nationaal Archief bij Spaarnestad Photo, het bijzondere fotoarchief van De Spaarnestad, de belangrijkste Nederlandse uitgever van geïllustreerde bladen in de 20e eeuw.
september 2021